46 năm sau ngày giải phóng, Bình Ðịnh vươn mình trong công cuộc đổi mới, với “chiếc áo” đô thị mở rộng kết nối từ đô thị trung tâm cho đến các đô thị vệ tinh.
Không ít lần về làm việc tại Bình Định, ông Khương Văn Mười, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, ngạc nhiên trước tốc độ phát triển nhanh về đô thị của tỉnh. Không gian đô thị được phát triển gắn liền văn hóa truyền thống; các khu đô thị đều xoay quanh trục hệ thống cảng nước sâu Quy Nhơn; hành lang ven biển (ĐT 369), hệ thống giao thông quốc gia… kết hợp với hệ thống đầm, hồ, sông, núi, biển phong phú, tạo sự đa dạng trong mô hình phát triển không gian đô thị.
Phát triển đô thị theo hướng đột phá
Những công trình trọng điểm góp phần làm khởi sắc diện mạo đô thị tỉnh phải kể đến là đường Xuân Diệu, Quảng trường Nguyễn Tất Thành, Trung tâm hội nghị tỉnh (TP Quy Nhơn)… Các dự án mở rộng, kết nối giao thông đã tạo được sự gắn kết về không gian và mang lại những giá trị cảnh quan như: Tuyến đường trục khu kinh tế Nhơn Hội - sân bay Phù Cát, QL 19 mới, tuyến đường phía Tây tỉnh (từ nút giao thông Long Vân, TP Quy Nhơn đến xã Canh Vinh, huyện Vân Canh), hầm đường bộ Cù Mông... Nhiều công trình cao tầng ven biển Quy Nhơn như TMS Luxury Hotel Quy Nhơn Beach, khách sạn Anya, Fleur De Lys… tạo điểm nhấn quan trọng cho không gian kiến trúc cảnh quan đô thị thành phố. Đặc biệt, các dự án tại Khu Đô thị khoa học và giáo dục Quy Hòa (phường Ghềnh Ráng) với Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành, Tổ hợp Không gian khoa học, Công viên Sáng tạo TMA Bình Định... gắn phát triển khoa học, giáo dục với du lịch, hướng đến xây dựng Quy Nhơn trở thành thành phố khoa học.
Đô thị trung tâm TX Hoài Nhơn.
Toàn tỉnh có 22 dự án khu đô thị đã đưa vào sử dụng và đang lựa chọn nhà đầu tư, với diện tích 634 ha, tổng mức đầu tư 41.763 tỷ đồng; chủ yếu phân bố tại các đô thị Quy Nhơn, An Nhơn, Hoài Nhơn.
Ngay khi lên thị xã năm ngoái, Hoài Nhơn tập trung ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng KT-XH theo quy hoạch “1 trục, 2 cánh, 4 trung tâm” tạo đột phá cho phát triển. Trong đó, riêng về đô thị, các dự án đầu tư tập trung phát triển khu thương mại, dịch vụ du lịch tổng hợp và khu dân cư cao cấp dọc hai bên bờ sông Lại Giang, tạo nét khác biệt cho khu đô thị mới hiện đại. Bí thư Thị ủy, Chủ tịch UBND thị xã Phạm Trương cho hay: Hoài Nhơn chú trọng đầu tư hạ tầng phát triển các khu đô thị ven biển, ven sông, mở rộng không gian cho các đô thị trung tâm như Tam Quan, Bồng Sơn, Hoài Thanh Tây, Hoài Hương… và kết nối liên vùng, liên xã.
Quy hoạch không gian kinh tế - đô thị biển
Ông Lê Thanh Tùng, Chủ tịch UBND TX An Nhơn cho biết: Hàng loạt khu đô thị ở TX An Nhơn được triển khai đã giải quyết bài toán an cư bức thiết của người dân và hướng đến mục tiêu An Nhơn trở thành thị xã công nghiệp, thương mại, dịch vụ năng động và hiện đại vào năm 2035. An Nhơn đang rà soát để có những bước đi tiếp theo khẩn trương hơn, toàn diện hơn trong xây dựng hoàn thiện đô thị trung tâm thị xã đến các phường, xã.
Đầu năm nay, sự xuất hiện của nhiều DN lớn đầu tư hàng loạt dự án đô thị vừa tạo động lực phát triển KT-XH của địa phương, vừa định hình vóc dáng rõ ràng hơn cho không gian đô thị Tuy Phước. Điển hình là các dự án: Khu đô thị và du lịch sinh thái Diêm Vân (xã Phước Thuận) diện tích 130 ha, tổng vốn đầu tư 4.990 tỷ đồng; Khu đô thị xanh Đông Bắc Diêu Trì quy mô đầu tư 45 ha, tổng vốn đăng ký 2.255 tỷ đồng...
Trong khi đó, theo Đề án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Nhơn Hội đến năm 2040, quy hoạch phát triển đô thị xanh TP Quy Nhơn đến năm 2030, không gian đô thị Quy Nhơn gắn kết từ đầm phá (đầm Thị Nại) đến đô thị sân bay (sân bay Phù Cát) và Khu Công nghiệp - Đô thị và Dịch vụ Becamex VSIP Bình Định. Khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ Becamex VSIP Bình Định sẽ là đô thị trung tâm phía Tây tỉnh, được nhìn nhận sẽ là cực tăng trưởng mới tiềm năng trong tương lai.
Ông Khương Văn Mười nhận xét: Bình Định quy hoạch đô thị đồng đều các vùng, nhưng thành công rõ nhất là quy hoạch không gian kinh tế - đô thị biển… Nhiều địa phương đã hoàn thiện hạ tầng, quản lý và phát triển đô thị theo mô hình đô thị xanh, đô thị thông minh hướng đến phát triển bền vững, bảo vệ cảnh quan tự nhiên, hình thành đô thị có bản sắc riêng.