Đắk Lắk là tỉnh miền núi, có địa bàn rộng, dân số hơn hai triệu người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 35%; tỷ lệ hộ nghèo còn cao và số hộ dân sinh sống trong những ngôi nhà tạm, nhà dột nát còn nhiều. Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước” do Thủ tướng Chính phủ phát động, tỉnh Đắk Lắk đang tập trung huy động mọi nguồn lực và chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương nỗ lực, phấn đấu hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trong năm 2025.
Công an huyện Cư Kuin (tỉnh Đắk Lắk) hỗ trợ hoàn thiện nhà cho người dân. (Ảnh Minh Nhật)
Động lực mới trong những ngôi nhà mới
Những ngày đầu Xuân, cán bộ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện M’Đrắk đưa chúng tôi đến thăm gia đình bà H’Chớt Niê ở buôn Tai, xã Krông Jing, đây là năm đầu tiên gia đình bà được đón Tết trong ngôi nhà mới khang trang, ấm áp. Đón chúng tôi từ ngoài ngõ, bà H’Chớt không giấu được niềm vui kể: “Gia đình bà thuộc diện hộ nghèo, sinh sống trong ngôi nhà tạm bợ, không có khả năng làm nhà mới. Tháng 6/2024, Ban Chỉ huy Quân sự huyện M’Đrắk đã hỗ trợ 50 triệu đồng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện M’Đrắk hỗ trợ 50 triệu đồng, còn lại gia đình bà vay mượn thêm để xây dựng ngôi nhà mới rộng 110 m2. Chưa năm nào vào dịp Tết thời tiết ở vùng sâu này lại lạnh như năm nay, nhưng nhờ làm được ngôi nhà mới cho nên Tết Nguyên đán Ất Tỵ là cái Tết vui và đầm ấm nhất từ trước đến nay của cả gia đình. Làm được ngôi nhà mới tạo thêm động lực cho gia đình phấn đấu hơn nữa để thoát khỏi đói nghèo, vươn lên trong cuộc sống”, bà H’Chớt Niê bộc bạch.
Chúng tôi ngược lên huyện biên giới Ea Súp thăm gia đình ông Lê Thiện Hãng, sinh năm 1968, ở thôn Án, xã Ia Lốp. Cũng như gia đình bà H’Chớt, cũng là năm đầu tiên gia đình ông được đón Tết vui vẻ, đầm ấm trong ngôi nhà mới. Nhìn con cháu vui đùa trong ngôi nhà còn vương mùi sơn mới, ông Hãng cho biết, gia đình ông sinh sống ở xã biên giới này đã hơn 20 năm, được Nhà nước cấp cho 400 m2 đất ở và 2 ha đất sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, thời tiết, khí hậu ở đây khắc nghiệt; hệ thống hồ đập, kênh mương thủy lợi chưa được đầu tư xây dựng; đất đai khô cằn… nên dù đã nỗ lực làm ăn, nhưng gia đình vẫn thuộc hộ nghèo. Từ ngày lên lập nghiệp đến nay, cả gia đình sinh sống trong căn nhà gỗ ọp ẹp, xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và đời sống. Giữa năm 2024, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng phối hợp Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Đắk Lắk, Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam hỗ trợ xây dựng tặng gia đình ông ngôi nhà “Đại đoàn kết” có diện tích hơn 90 m2, với tổng kinh phí hơn 200 triệu đồng.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Ea Súp Nguyễn Thanh Tuấn cho biết: Ea Súp là huyện biên giới, dân số khoảng 20.100 hộ với 81.000 nhân khẩu, gồm 34 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 40,84%. Là huyện có địa bàn rộng, cơ sở hạ tầng còn thấp kém, đặc biệt là khí hậu, thời tiết hết sức khắc nghiệt, đất đai khô cằn, nên Ea Súp là một trong hai huyện nghèo của tỉnh Đắk Lắk (tỷ lệ hộ nghèo tính đến cuối năm 2024 chiếm tới 31,9%). Tuy nhiên, với sự quyết tâm của Đảng bộ và hệ thống chính trị cùng sự chung tay, góp sức của toàn xã hội, từ năm 2020 đến nay, toàn huyện đã huy động mọi nguồn lực hỗ trợ xây dựng được hơn 2.300 căn nhà cho các hộ khó khăn về nhà ở, tạo điều kiện cho người dân ổn định cuộc sống.
So với các địa phương trong tỉnh, huyện Cư M’gar có nhiều điều kiện thuận lợi như nằm gần trung tâm tỉnh, thời tiết, khí hậu ôn hòa, đất đai màu mỡ… nên đến cuối năm 2024 toàn huyện chỉ còn 3,1% hộ nghèo đa chiều. Đặc biệt trong những năm qua, đã có hàng trăm gia đình chính sách, hộ nghèo được hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà cửa và hàng nghìn trường hợp có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ giúp đỡ ổn định cuộc sống.
Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Đắk Lắk Y Giang Gry Niê Knơng cho biết: Từ năm 2021 đến 2024, toàn tỉnh đã xây mới 4.612 căn nhà và sửa chữa được 1.037 căn nhà cho hộ nghèo, gia đình khó khăn về nhà ở, với tổng kinh phí gần 285 tỷ đồng từ nhiều nguồn vốn khác nhau. Riêng trong năm 2024, toàn tỉnh đã xây dựng được hơn 1.552 căn nhà “Đại đoàn kết”, nhà tình nghĩa, trong đó có 1.200 căn nhà do Bộ Công an hỗ trợ, tặng các hộ nghèo, gia đình khó khăn về nhà ở. Những ngôi nhà mới được xây dựng đã tiếp thêm niềm tin, động lực, giúp các hộ nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống.
Không để ai bị bỏ lại phía sau
Là tỉnh miền núi, dân số đông, gồm 49 dân tộc anh em cùng sinh sống (đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 35% và đời sống còn gặp nhiều khó khăn), đến cuối năm 2024, tỉnh Đắk Lắk còn 34.434 hộ nghèo, chiếm 6,38% và 27.651 hộ cận nghèo, chiếm 5,12%; trong đó 24.282 hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm tỷ lệ 70,52% trong tổng số hộ nghèo. Bên cạnh đó, qua rà soát toàn tỉnh hiện có 5.405 hộ nghèo, hộ cận nghèo đang sống trong nhà tạm, nhà dột nát có nhu cầu sửa chữa, xây mới trong năm 2025, trong đó xây mới là 4.285 căn, sửa chữa 1.120 căn. Hưởng ứng phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước” do Thủ tướng Chính phủ phát động và không để ai bị bỏ lại phía sau, Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Đề án xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh trong năm 2025, với tổng kinh phí xây dựng mới là 342,8 tỷ đồng, tương ứng 80 triệu đồng/căn. Trong đó, kinh phí cấp từ Chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát của Trung ương 257,1 tỷ đồng; kinh phí ngân sách tỉnh bố trí thêm 85,7 tỷ đồng.
Ngoài ra, các địa phương chủ động vận động doanh nghiệp, nhà hảo tâm và huy động từ các nguồn hợp pháp khác hỗ trợ thêm để xây dựng nhà ở cho các hộ dân. Bắt đầu từ ngày 1/3 tới, các địa phương ở Đắk Lắk sẽ đồng loạt khởi công xây dựng nhà mới và phấn đấu đến hết tháng 10/2025 sẽ hoàn thành, tổ chức bàn giao cho người dân sử dụng. Tiêu chuẩn xây dựng nhà bảo đảm “ba cứng” (nền cứng, khung-tường cứng, mái cứng), đồng thời bảo đảm “đồng bộ, khẩn trương, xong đến đâu, nghiệm thu và bàn giao cho người dân đến đó”. Tại hội nghị triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát và giải pháp thực hiện năm 2025 trên địa bàn tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị đề nghị các cấp, các ngành và các địa phương triển khai Đề án phải bảo đảm đúng đối tượng thụ hưởng, chất lượng và tiến độ, hoàn thành mục tiêu đề ra để người dân có nhà ở an toàn, ổn định, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Bên cạnh đó, việc thực hiện Đề án được giám sát chặt chẽ, bảo đảm tính công khai, minh bạch và không để xảy ra lãng phí hay tiêu cực.
Tỉnh Đắk Lắk đã thành lập Ban Chỉ đạo triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát ở ba cấp tỉnh, huyện, xã và huy động cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở vào cuộc và kêu gọi các tầng lớp nhân dân chung tay thực hiện. Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của các cấp, ngành và địa phương trong việc chủ động triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, nhất là lực lượng Công an tỉnh đảm nhận xây dựng mới 4.285 căn. Tỉnh sẽ quyết tâm với tinh thần cao nhất, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt để đến ngày 31/12/2025 hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát.