Trong Kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm, giai đoạn 2021 – 2025, UBND tỉnh đặt ra mục tiêu đến năm 2025, xây dựng khoảng 766.000 m2 sàn nhà ở xã hội, tạo tiền đề phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Để hoàn thành mục tiêu đề ra, UBND tỉnh đã quyết liệt chỉ đạo ngành xây dựng phối hợp với UBND các địa phương đẩy nhanh tiến độ triển khai các các dự án nhà ở xã hội, đảm bảo đồng bộ, phát huy hiệu quả lâu dài, bền vững.
Chung cư Vinaconex Xuân Mai, phường Liên Bảo (Vĩnh Yên) với tổng diện tích 3,8ha góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp. Ảnh: Nguyễn Lượng
Trong Kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm giai đoạn 2021 – 2025, UBND tỉnh đặt ra mục tiêu đến năm 2025, chỉ tiêu về diện tích nhà ở bình quân toàn tỉnh đạt 31,3 m2/người, diện tích nhà ở tối thiểu 10 m2 sàn/người, trong đó, phát triển nhà ở xã hội xây dựng mới, hoàn thành khoảng 766.000 m2 sàn.
Hiện nay, có 7 nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội gồm: Nhóm đối tượng theo các chương trình mục tiêu là gia đình người có công với cách mạng, hộ nghèo, cận nghèo khu vực nông thôn; nhóm người thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo khu vực đô thị; nhóm học sinh, sinh viên (HS-SV); nhóm lao động làm việc tại các doanh nghiệp (DN) trong, ngoài KCN; nhóm sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp thuộc Công an nhân dân, Quân đội nhân dân; nhóm cán bộ công chức, viên chức và nhóm hộ gia đình ở khu vực nông thôn nằm trong vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu.
Trên địa bàn tỉnh hiện có 138.000 người có công với cách mạng; trong đó, số người có nhu cầu hỗ trợ xây mới và sửa chữa nhà ở là 1.080 hộ. Theo khảo sát của Liên đoàn Lao động tỉnh đối với 5.000 công nhân trong 29 DN trên địa bàn tỉnh cho thấy, công nhân có nhu cầu mua nhà ở xã hội chiếm 55%.
Triển khai Đề án hỗ trợ người có công với cách mạng khó khăn về nhà ở của UBND tỉnh, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở cho hơn 3.000 hộ, vượt kế hoạch đề ra.
Đối với nhà ở hộ nghèo và cận nghèo khu vực nông thôn theo Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 – 2015, toàn tỉnh đã giải ngân vốn vay cho gần 300 hộ có nhu cầu xây mới, sửa chữa nhà ở và hơn 700 hộ nghèo được nhận hỗ trợ xây dựng nhà ở từ nguồn xã hội hóa.
Đối với nhà ở cho lao động làm việc tại các DN trong và ngoài KCN, trên địa bàn tỉnh hiện có 2 dự án nhà ở công nhân đã đưa vào khai thác sử dụng là Dự án nhà ở công nhân của Công ty Honda, thuộc dự án Khu đô thị Đồng Sơn với 300 căn hộ và Dự án của Công ty Cổ phần Đầu tư và xây dựng Bảo Quân với hơn 400 căn hộ.
Một số dự án nhà ở công nhân đã được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư đang trong quá trình triển khai xây dựng như Khu nhà ở công nhân tại xã Bá Hiến với diện tích 30,5ha; Khu nhà ở công nhân và công trình dịch vụ công cộng Phonix Town với diện tích 9,9ha; Khu nhà ở công nhân của Công ty TNHH In điện tử Minh Đức với diện tích 0,2ha; Khu nhà ở xã hội cao tầng cho công nhân tại khu vực Gốc Nụ với diện tích 1,1ha; Khu nhà ở công nhân phục vụ KCN Tam Dương II khu B; Khu nhà ở cho công nhân tại các xã Xuân Lôi, Đồng Thịnh, thị trấn Hương Canh...
Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh hiện có 28 dự án nhà ở xã hội với tổng diện tích trên 90 ha, dự kiến cung cấp khoảng 20.000 căn hộ, trong đó có nhiều dự án với tổng quy mô hơn 1.400 căn hộ đã được đưa vào khai thác sử dụng như Dự án Khu chung cư dành cho người thu nhập thấp Vinaconex Xuân Mai; dự án Khu nhà ở thu nhập thấp phường Khai Quang; dự án khu nhà ở xã hội phường Liên Bảo; dự án khu nhà ở hỗn hợp thu nhập thấp An Phú; dự án khu nhà ở cho người thu nhập thấp tại phường Phúc Thắng...
Toàn tỉnh hiện có 4 dự án nhà ở ký túc xá cho HS-SV với 36.000 m2 sàn, đáp ứng cho hơn 4.000 HS-SV lưu trú. Đối với học sinh trường dân tộc nội trú công lập, các trường dân tộc nội trú đều xây dựng ký túc xá cho học sinh với tổng diện tích hơn 7.400 m2 sàn, đáp ứng cho gần 500 học sinh.
Đối với sĩ quan, hạ sĩ quan thuộc lực lượng Công an nhân dân và Quân đội nhân dân, trên địa bàn tỉnh đã triển khai dự án Khu nhà ở Đông Hưng tại phường Đồng Tâm (Vĩnh Yên) do Bộ Quốc phòng làm chủ đầu tư với quy mô 326 căn nhà ở riêng lẻ thấp tầng.
Các đơn vị quân đội trên địa bàn tỉnh tự chuyển mục đích, xây dựng một số nhà chung cư để cấp cho cán bộ chiến sĩ với tổng quy mô 240 căn, thuộc các dự án như Khu nhà ở chung cư 9 tầng tại Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh; khu nhà ở chung cư 5 tầng tại khu vực Đồi Son; khu nhà ở chung cư 5 tầng tại phường Khai Quang...
Theo đánh giá của Sở Xây dựng, hiện nay, các dự án nhà ở xã hội thực hiện chủ yếu từ vốn của DN, do vốn bỏ ra lớn, thời gian thu hồi chậm, lợi nhuận không cao, trong khi đó, gói hỗ trợ lãi suất vay của trung ương chậm triển khai, lượng vốn hỗ trợ cho vay thông qua hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội còn hạn chế dẫn đến không nhiều nhà đầu tư mặn mà đối với các dự án nhà ở xã hội.
Mặt khác, một số thủ tục lựa chọn chủ đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội còn phức tạp, mất nhiều công đoạn, công tác bồi thường, GPMB gặp nhiều khó khăn.
Để phát triển các dự án nhà ở xã hội đạt hiệu quả lâu dài, bền vững, thời gian tới cần xem xét thí điểm áp dụng đầu tư nhà ở xã hội theo hình thức đối tác công tư (PPP); rà soát, lập danh mục quỹ đất kêu gọi thực hiện đầu tư các dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp.
Các đô thị vệ tinh triển khai tạo lập quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội; yêu cầu chủ đầu tư các dự án có quy mô trên 10 ha thực hiện quy định dành 20% quỹ đất ở đã được đầu tư xây dựng hạ tầng đề phát triển nhà ở xã hội.
Ban Quản lý các KCN rà soát diện tích đất trong KCN, chuyển đổi mục đích sử dụng để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân.