Theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, nhiều nhà trọ do cá nhân, hộ gia đình tự xây dựng cho công nhân, người lao động thuê không đáp ứng các tiêu chí về vệ sinh, diện tích và an toàn phòng cháy chữa cháy. Do đó, Sở đề xuất UBND thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu các chính sách hỗ trợ đối với nhà trọ nhằm bảo đảm an toàn cho công nhân, người lao động thuê trọ.
Theo thống kê của Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, hiện trên địa bàn thành phố có khoảng 60.470 công trình nhà ở (nhà trọ) do người dân xây dựng cho công nhân, người lao động thuê để ở, trong đó bao gồm hai nhóm: Nhóm thứ nhất là dãy phòng cho thuê độc lập (tập trung chủ yếu trên địa bàn quận 7, 12, Gò Vấp, Bình Tân, TP Thủ Đức, các huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh) có 34.800 công trình, số người cho thuê tối đa hơn 943.300 người.
Tổng số phòng cho thuê là hơn 357.200 phòng, số phòng có diện tích nhỏ hơn 10 m2 là hơn 17.500 phòng, chiếm gần 5% tổng số phòng. Số phòng có chiều rộng của phòng nhỏ hơn 2,4 m là hơn 12.100 phòng, số phòng có chiều cao của phòng thấp hơn 2,7 m là gần 12.700 phòng. Số lượng công trình cho thuê để ở có diện tích bình quân nhỏ hơn 5 m2/người là hơn 2.450 công trình. Nhóm thứ nhất cũng có 3.820 phòng không có nhà vệ sinh riêng, không tường ngăn cách chỗ ngủ, gần 2.000 công trình cho thuê để ở không có khu vệ sinh chung có bố trí riêng cho nam và nữ, có hơn 4.300 phòng không bảo đảm cung cấp nước hợp vệ sinh.
Nhóm thứ hai là nhà ở riêng lẻ ngăn chia từng phòng để cho thuê (tập trung chủ yếu trên địa bàn quận 7, 10, Gò Vấp, Bình Tân, Tân Bình, Bình Thạnh, TP Thủ Đức và các huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh) có 25.670 công trình. Nhóm thứ hai có tổng số phòng cho thuê gần 203.000 phòng, tương ứng 25.670 công trình. Số lượng phòng có diện tích nhỏ hơn 10 m2 là gần 19.400 phòng, chiếm hơn 9,5% tổng số phòng. Số lượng nhà cho thuê để ở có diện tích bình quân nhỏ hơn 5 m2/người là hơn 4.550 công trình, chiếm 17,73% trên tổng số 25.670 công trình. Nhóm này có số lượng phòng không có nhà vệ sinh riêng, không có tường ngăn cách chỗ ngủ là 1.852 phòng. Số lượng nhà cho thuê để ở không có khu vệ sinh chung có bố trí riêng cho nam và nữ là 3.518 phòng, chiếm 13,7% trên tổng số 25.670 công trình.
Từ kết quả rà soát nêu trên, Sở Xây dựng đề xuất UBND thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu ba chính sách hỗ trợ đối với nhà trọ cho công nhân, người lao động thuê trên địa bàn. Đó là chính sách giảm chi phí điện, nước hoặc áp dụng cách tính giá điện, nước theo mức giá trực tiếp đối với người thuê nhà trọ. Đồng thời miễn, giảm thuế kinh doanh có thời hạn đối với hộ gia đình, cá nhân kinh doanh nhà trọ. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng cũng đề xuất UBND thành phố Hồ Chí Minh ban hành gói hỗ trợ lãi suất khoảng 100 tỷ đồng đối với các chủ nhà trọ vay vốn để nâng cấp, sửa chữa nhà trọ theo tiêu chí do Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh ban hành.
Theo Hướng dẫn số 3979 ngày 17/4/2020 do Sở Xây dựng thành phố ban hành thì diện tích sử dụng phòng trọ do cá nhân, tổ chức xây dựng cho công nhân, người lao động thuê không được nhỏ hơn 10 m2; chiều rộng thông thủy không dưới 2,4 m; chiều cao thông thủy chỗ thấp nhất không dưới 2,7 m. Nếu phòng ở được xây dựng khép kín thì khu vệ sinh phải có tường ngăn cách với chỗ ngủ; bảo đảm cung cấp nước hợp vệ sinh theo quy chuẩn, tiêu chuẩn của pháp luật chuyên ngành. Diện tích sử dụng bình quân không nhỏ hơn 5 m2/người, trường hợp xây dựng nhà ở liền kề thấp tầng để cho thuê thì có thể sử dụng khu vệ sinh chung cho nhiều phòng ở nhưng phải bố trí khu vệ sinh riêng cho nam và nữ. Đại diện Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết, trong tháng 2/2022, Sở sẽ tiếp tục ban hành bộ tiêu chí an toàn phòng, chống dịch Covid-19 tại các khu nhà trọ trên địa bàn thành phố.
Theo các chuyên gia đô thị, để chính sách hỗ trợ cải tạo nhà trọ cho công nhân đạt hiệu quả, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh nên bắt đầu thí điểm cải tạo tại khu vực có đông công nhân, có sự giám sát chặt chẽ của chính quyền địa phương. Sau khi thí điểm, thành phố sẽ ban hành một quy trình chặt chẽ để những nơi khác cùng làm theo. Các khu nhà trọ không tập trung, người lao động tự do thuê sẽ do UBND phường đứng ra giám sát, chủ nhà trọ cải tạo phòng trọ và cam kết với UBND phường không cho ở quá đông người...