Phát triển đô thị nén, nâng cao mật độ kinh tế, hiệu quả sử dụng đất
“Dự án quy hoạch thành phố Đà Nẵng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” được xây dựng trên định hướng Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045. Từ năm 2021, nhiệm vụ đối với thành phố Đà Nẵng là đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, có trọng điểm, phù hợp với quy hoạch tổng thể thành phố đến năm 2030. Đồng thời, chú trọng công tác quản lý đô thị, tổ chức không gian đô thị hiện đại, hài hòa với thiên nhiên, bảo tồn và phát triển bản sắc đặc trưng của đô thị biển - sông - núi; nghiên cứu mở rộng không gian và phát triển các khu đô thị theo hướng đô thị sinh thái, đô thị xanh.
Theo ông Đặng Huy Đông - Tư vấn Tổng, Nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đại diện đơn vị Liên danh tư vấn quy hoạch, thành phố Đà Nẵng cần xác định phát triển đô thị nén nhằm tối đa hóa mật độ kinh tế trên một diện tích lãnh thổ, nâng cao giá trị sử dụng đất, nâng cao tốc độ tăng trưởng GDP. Về hướng giải pháp quy hoạch thành phố phát triển theo phân khu ứng với từng thời kỳ cụ thể, đơn vị tư vấn cho rằng cần phát triển đi từ khu vực trung tâm thành phố, mở rộng dần theo thời gian, theo hình thức "cuốn chiếu", phát huy tối đa hiệu quả sử dụng đất đai của từng khu, tuân thủ theo quy hoạch cung cầu bảo đảm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất để tăng thu ngân sách và đẩy nhanh tốc độ quay vòng vốn cho chủ đầu tư.
Với mục tiêu phát triển đô thị nén, đơn vị Liên danh tư vấn phân kỳ thực hiện quy hoạch dựa trên 3 trụ cột: Du lịch, Chế xuất và dịch vụ logistic, Kinh tế tri thức. Theo đó, trong giai đoạn 2021 - 2030, thành phố cần phát triển khu trung tâm quận Hải Châu và vịnh Đà Nẵng, phát triển Trung tâm Chế xuất và trung chuyển hàng hóa miền Trung, phát triển kinh tế tri thức. Đơn vị tư vấn đưa ra giải pháp quy hoạch các khu đô thị nén cung cấp nhà ở cho cư dân của thành phố cũng như các dịch vụ lưu trú, thương mại cho du khách tại khu vực trung tâm; các nhà ga tàu điện ngầm; giải pháp xây dựng tuyến MRT ngầm két nối khu trung tâm, cho phép chuyển tiếp giữa các phương thức giao thông liền mạch, giúp người dân và du khách dễ dàng di chuyển từ trục đường chính đến các trục đường, khu phố đi bộ...
Về giải pháp phát triển Khu đô thị dịch vụ thương mại, thành phố cần đặt gần Khu chế xuất hàng xuất khẩu với Trung tâm là nhà ga đường sắt và bến ô tô đường bộ cao tốc hiện đại liên thông, kết nối thuận lợi với cảng Liên Chiểu, Sân bay Đà Nẵng. Khu chế xuất hàng xuất khẩu theo mô hình công xưởng cao tầng, nhằm tiết kiệm diện tích đất và nâng cao mật độ kinh tế, nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
"Không có lựa chọn khác để Đà Nẵng trở thành trung tâm kinh tế trọng điểm miền Trung nếu không định hướng phát triển đô thị nén. Tuy vậy chúng ta không có đủ nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng phục vụ cho một đô thị dàn trải nên việc phát triển thành phố cần có trọng tâm, trọng điểm theo từng thời kỳ theo hình thức "cuốn chiếu", đi từ lõi phát triển ra, làm đến đâu hoàn thiện đến đó để sớm phát huy hiệu quả đầu tư toàn xã hội." - Ông Đặng Huy Đông, Tư vấn Tổng, Nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất.
Kiến trúc sư Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường phát biểu
Tại buổi làm việc, đa số các ý kiến phát biểu đồng tình với đề xuất giải pháp xây dựng đô thị nén, phát triển đô thị nén, phát triển thành phố Đà Nẵng theo hướng trọng tâm, không dàn trải, dựa trên cơ sở 8 tiêu chí theo chuẩn quốc tế về đô thị đáng sống và 7 nguyên tắc trong quy hoạch đô thị, với các mô hình "đô thị sân bay", "thành phố thông minh", "thành phố đổi mới sáng tạo".
Theo đó, 8 tiêu chí gồm có khí hậu, hiện tượng thiên nhiên, an toàn cá nhân, chất lượng không khí, dịch vụ chăm sóc y tế, nhà ở và tiện ích công cộng, tiếp cận hệ thống xã hội và phương tiện giải trí, kết cấu hạ tầng đô thị. 7 nguyên tắc quy hoạch thành phố đáng sống gồm: giao thông, kết nối, xe đạp, đi bộ, tập trung, bảo tồn, hồn hợp. Theo Kiến trúc sư Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, cần lưu ý đến vấn đề khí hậu cực đoan (khi nắng nóng, khi mưa bão) ở Đà Nẵng trong việc phát triển các tuyến phố đi bộ, đồng thời lưu ý bảo đảm tính gắn kết giữa các nhân tố cảnh quan, cây xanh... xây dựng quy hoạch thành phố trong bối cảnh sẵn sàng ứng phó phù hợp với biến đổi khí hậu.
Quy hoạch hướng đến xây dựng thành phố thông minh, sáng tạo và bền vững
Về giải pháp quy hoạch thành phố thông minh, sáng tạo, Liên danh tư vấn quy hoạch thành phố đề xuất cần tăng cường mạng lưới cây xanh, mở rộng các diện tích công viên công cộng; giữ gìn vệ sinh công cộng bằng công nghệ xử lý CTR mới nhất dễ kiểm soát và ít gây ô nhiễm môi trường. Song song với bảo tồn hệ sinh thái đa dạng của Đà Nẵng, các khu vực ven sườn đồi, núi có tầm nhìn hướng về thành phố, hướng ra biển cần được quy hoạch ưu tiên cho khu nghỉ dưỡng cao cấp, biệt thự...
Đặc biệt, thành phố tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào đời sống hàng ngày của người dân, thay hệ thống thu gom rác hiện tại bằng hệ thống thu gom sử dụng xe chạy điện thông qua ứng dụng phần mềm, trả phí theo khối lượng xả thải của chủ hộ và doaanh nghiệp. Hệ thống xe bus chung sử dụng qua app điện thoại nhằm tăng số lượng khách đi từ điểm đầu đến điểm cuối, không có điểm dừng dọc đường như xe bus truyền thống, từ đó giảm ách tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường. Giải pháp quy hoạch tập trung phát triển hệ thống giao thông công cộng nhằm giảm thiểu ách tắc giao thông, tiết kiệm chi phí đi lại, bảo vệ môi trường, dần hình thành đô thị đi bộ. Đặc biệt, về hệ thống giao thông công cộng, ở tuyến đường ven sông, tập trung mở rộng vỉa hè để tăng diện tích dịch vụ thương mại, tăng chiều dài tuyến phố đi bộ; ở tuyến đường ven biển, tập trung xây dựng tuyến tàu điện (Tramway).
"Cùng với xác định đúng tầm nhìn và định hướng đã được nêu trong Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045, Đà Nẵng cần phát triển đô thị trung tâm, đô thị nén để tiết kiệm đất đai, hạ tầng xen kẽ các khoảng không gian mở trong đô thị là không gian công cộng, cây xanh. Đây cũng là xu hướng của các nước phát triển như Úc, Singapore, Mỹ và các quốc gia Châu Âu." - Đơn vị tư vấn đề xuất.
Theo Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Lương Nguyễn Minh Triết, Nghị quyết 43-NQ/TW là "kim chỉ nam" định hướng quy hoạch, xác định tầm nhìn chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, trên cơ sỏ chọn lọc và phát huy những tiềm năng lợi thế dư địa của Đà Nẵng để xây dựng quy hoạch, phân bổ không gian lãnh thổ nhằm đặt các mục tiêu phát triển thời kỳ 2021-2030. Thành phố cũng xác định rõ việc phát triển đô thị nén, từ đó, tăng quy mô kinh tế thành phố và tăng thu nhập của dân cư, xây dựng thành phố Đà Nẵng trở thành đô thị đáng sống, giữ vai trò trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, có tác động lan tỏa và dẫn dắt sự phát triển của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Về định hướng phát triển dựa trên 3 trụ cột chính là: Du lịch, Chế xuất và dịch vụ logistic, Kinh tế tri thức theo ý kiến của đơn vị tư vấn... Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Lương Nguyễn Minh Triết lưu ý cần tập trung vào thế mạnh phát triển ngành công nghệ thông tin và xây dựng Đà Nẵng trở thành đô thị thông minh. Kèm theo đó là một số mục tiêu phát triển thành phố Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm trung tâm về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng phát biểu tại buổi làm việc
Kết luận tại buổi làm việc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng ghi nhận những đóng góp của đơn vị tư vấn, đánh giá cao nỗ lực của nhà tư vấn trong việc tiếp cận những vấn đề thành phố quan tâm. Tuy nhiên, Bí thư Thành ủy cũng đề nghị các đơn vị cần bổ sung thêm các căn cứ lập quy hoạch, trong đó chú ý những văn bản, Nghị quyết sát với thực tiễn, đặc biệt là tầm nhìn và định hướng phát triển thành phố đã được nêu trong "Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045".
Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng cho biết, quan điểm phát triển đô thị nén không nằm ngoài định hướng phát triển của thành phố. Tuy nhiên, khái niệm "nén" và phạm vi "nén" cần phải nghiên cứu kỹ; cần tập trung "nén" ở một số khu vực trung tâm Quận Hải Châu và Quận Thanh Khê, một số khu vực ở Quận Sơn Trà. Thành phố hiện đang có chủ trương di dời khu công nghiệp An Đồn (quận Sơn Trà). Trong tương lai, tại khu vực này sẽ là một khu vực đô thị nén và sẽ phù hợp với dự án. Về 3 trụ cột kinh tế, đơn vị tư vấn cần nghiên cứu phù hợp hơn, nội hàm khái niệm "kinh tế trí thức" cần rộng hơn. Trên cơ sở định hướng, đơn vị tư vấn tiếp tục phân tích kỹ về hướng thực tiễn phát triển thành phố, với mục tiêu không phát triển dàn trải mà tập trung có trọng tâm, trọng điểm; tập trung các ngành kinh tế thành phố có thế mạnh như kinh tế biển, dịch vụ tài chính, kinh tế trí thức... cũng như phân tích các yếu tố liên quan đến xã hội; quy hoạch tập trung tại các khu vực Quận Hải Châu, Thanh Khê, Sơn Trà.
Cùng với định hướng phát triển đô thị trung tâm, Bí thư Nguyễn Văn Quảng cũng yêu cầu các sở ngành khẩn trương phối hợp tư vấn hoàn thành việc tích hợp dữ liệu các ngành trong quy hoạch chung. Bí thư Thành ủy đề nghị Ban cán sự Đảng thành phố chỉ đạo các ngành có liên quan tiếp tục chủ động trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ. "Chưa đầy 6 tháng nữa chúng ta sẽ thông qua quy hoạch, nếu không triển khai quyết liệt sẽ không có một sản phẩm đảm bảo. Phải có lộ trình và kế hoạch cụ thể, nếu có khó khăn, vượt thẩm quyền xử lý thì phải báo cáo Ban Thường vụ để kịp thời tháo gỡ, xử lý. Văn phòng Thành ủy theo dõi, đánh giá định kỳ công việc hằng tháng." - Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh.