Ngày 1/10, thay mặt Chính phủ, thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Hồng Quân đã đọc Tờ trình dự án Luật Kinh doanh BĐS trước Quốc hội. Đây là dự thảo Luật đã được xây dựng công phu qua nhiều lần lấy ý kiến của các bộ ngành, cơ quan liên quan. Dự thảo Luật này Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng chủ trì soạn thảo. Tiếp đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội cũng đã đọc Báo cáo thẩm tra dự luật này.
Theo dự án Luật Kinh doanh BĐS, môi giới BĐS phải có giấy chứng nhận hành nghề. Ảnh: Phạm La Duy
Thị trường BĐS đã phát triển, nhưng…
Trong Tờ trình mà Bộ trưởng Nguyễn Hồng Quân trình bày trước Quốc hội, BĐS đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia, ngày càng chiếm tỷ trọng lớn và có ảnh hưởng to lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế. Thị trường BĐS là một thị trường đặc biệt, hàng hoá là BĐS có giá trị rất lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Quân, trong những năm gần đây, thị trường BĐS ở nước ta, đặc biệt là thị trường nhà đất đã hình thành và có những bước phát triển đáng kể, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy kinh tế - xã hội của đất nước, làm thay đổi bộ mặt đô thị và nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH. Thị trường BĐS của nước ta đã có sự tham gia của rất nhiều tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước cả trong lĩnh vực đầu tư, tạo lập BĐS, kinh doanh BĐS, dịch vụ BĐS. Thực tế cho thấy, việc kinh doanh BĐS đang có xu thế phát triển mạnh và ngày càng có vị trí trong nền kinh tế.
Vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế.
Tờ trình dự án Luật Đăng ký BĐS cũng chỉ ra rằng, bên cạnh những mặt tích cực, hoạt động kinh doanh BĐS và quản lý thị trường BĐS ở nước ta thời gian qua còn bộc lộ nhiều mặt hạn chế, phát sinh nhiều vấn đề gây bức xúc trong xã hội. BĐS nói chung, đặc biệt là nhà đất chưa được khai thác, sử dụng có hiệu quả, còn lãng phí, thất thoát. Hiện tượng tiêu cực liên quan đến kinh doanh BĐS đang gây bất bình trong xã hội, làm giảm lòng tin của nhân dân. Thị trường BĐS phát triển còn tự phát , thiếu lành mạnh, giao dịch "ngầm" vẫn chiếm tỷ lệ lớn. Cung cầu về BĐS bị mất cân đối, đặc biệt là nhà ở của nhân dân và cơ sở sản xuất của các doanh nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu của thực tế. Tình trạng đầu cơ nhà đất, kích cầu ảo để nâng giá BĐS làm cho thị trường "nóng, lạnh" thất thường, nhiều cơn sốt giá nhà đất đã xảy ra trong một số năm gần đây. Thông tin về BĐS không đầy đủ, thiếu minh bạch và khó tiếp cận; các thủ tục trong giao dịch BĐS còn phức tạp, phải qua nhiều khâu trung gian, tốn nhiều thời gian, chi phí giao dịch cao; quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch không được bảo đảm, còn có hiện tượng lừa đảo trong kinh doanh BĐS và dịch vụ môi giới BĐS…
Không những thế, nhiều yếu tố quan trọng có tính quyết định cho việc hình thành và hỗ trợ cho thị trường BĐS vận hành như dịch vụ môi giới BĐS, tư vấn, định giá BĐS, dịch vụ quản lý BĐS… chưa được pháp luật quy định và chưa có biện pháp quản lý làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển lành mạnh và vận hành bình thường của thị trường BĐS. Sự tham gia của các tổ chức tài chính, tín dụng, ngân hàng vào các giao dịch và thị trường BĐS còn nhiều hạn chế cả về số lượng và nghiệp vụ, chưa đóng vai trò hậu thuẫn về vốn cho thị trường BĐS phát triển.
Hệ thống pháp luật về BĐS nói chung và kinh doanh BĐS nói riêng tuy đã có nhưng còn tản mạn, chưa đầy đủ và không thống nhất, thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế, làm giảm hiệu lực quản lý Nhà nước đối với thị trường BĐS. Đến nay, Nhà nước ta chưa có văn bản quy phạm pháp luật riêng, có giá trị pháp lý cao để điều chỉnh hoạt động kinh doanh BĐS và thị trường BĐS. Có một số quy định liên quan đến BĐS nhưng còn phân tán ở nhiều văn bản pháp luật khác nhau như: Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Bộ Luật Dân sự, Luật Thương mại… Các văn bản này mới chỉ quy định về BĐS, quản lý BĐS mà chưa có quy định điều chỉnh hoạt động kinh doanh BĐS và thị trường BĐS.
Ngoài ra, quản lý nhà nước đối với thị trường BĐS còn nhiều hạn chế, kém hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tế. Theo các quy định của pháp luật hiện hành thì đất đai, nhà ở, công trình xây dựng được giao cho nhiều cơ quan khác nhau quản lý. Việc quản lý hoạt động kinh doanh BĐS chưa có cơ quan nhà nước được giao thống nhất quản lý. Cơ chế, chính sách quản lý về hoạt động kinh doanh BĐS chưa rõ ràng, chưa đồng bộ và chưa đủ mạnh, do đó chưa phát huy nội lực và thu hút đầu tư trong kinh doanh BĐS; đồng thời còn nhiều bất cập, gây trở ngại cho các giao dịch BĐS, chưa tạo điều kiện cho thị trường BĐS phát triển mạnh mẽ và lành mạnh.
Luật Kinh doanh BĐS sẽ tạo môi trường pháp lý đồng bộ để thị trường BĐS phát triển lành mạnh.
Với những bất cập, hạn chế như vậy, việc sớm ban hành Luật Kinh doanh BĐS là hết sức cần thiết. Dự án Luật Kinh doanh BĐS trình Quốc hội lần này đã được Uỷ Ban Kinh tế và Ngân sách của Quốc hội đánh giá cao. Dự án Luật đã thể chế hoá đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, quán triệt các quan điểm của Đảng về phát triển vững chắc thị trường BĐS; Tạo môi trường pháp lý đầy đủ và đồng bộ để thị trường BĐS phát triển lành mạnh, bảo đảm công khai, minh bạch các giao dịch trên thị trường BĐS, thống nhất với các luật có liên quan đến BĐS, phù hợp với thông lệ quốc tế và lộ trình hội nhập kinh tế nước ta; tạo điều kiện, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia thị trường BĐS; bảo đảm nâng cao năng lực quản lý nhà nước, quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước về kinh doanh BĐS, quyền và nghĩa vụ của tổ chức và cá nhân hoạt động kinh doanh BĐS, phân định quản lý nhà nước và quản lý kinh doanh đối với hoạt động kinh doanh BĐS, đồng thời thực hiện cải cách hành chính.
Theo dự kiến, vào cuối kỳ họp, dự án Luật Kinh doanh BĐS sẽ được Quốc hội thảo luận cho ý kiến, tiếp tục hoàn thiện để có thể thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XI.
Nguồn tin: Báo Xây dựng, số 88, ngày 03/11/2005